- تاریخ درج : ۹ اردیبهشت ۱۳۹۶
- تعداد بازدید: 7243
- نویسنده : دکتر محسن مردانی
-
خالی شدن زانو که در اصطلاح به آن زانوی قفل شده یا قفل شدن زانو نیز گفته می شود، برای توضیح شرایط دردناک ایجاد شده در نتیجه کشیدگی زانو در یک زاویه خاص استفاده می گردد. هنگام کشیده شدن مفصل زانو، مقدار کشیدگی باید محدود به 10 تا 30 درجه باشد تا به این ترتیب بتوان از ایجاد درد جلوگیری کرد. افرادی که دچار مشکل خشکی زانو شوند، امکان کشیدن عادی زانوی خود را به مقدار مورد نیاز ندارند. در این حالت هر گونه کشیدگی بیش از حد لازم می تواند باعث ایجاد زانو درد شدید شود. رایج ترین دلایل ایجاد زانوی قفل شده یا قفل شدن زانو می توانند پارگی منیسک، نقص مادرزادی، آسیب دیدگی یا ابتلا به بیماری هایی مثل استئو آرتریت یا آرتروز زانو باشد، در صورت بروز چنین اتفاقی باید به درمان پارگی منیسک زانو بپردازید .
علائم و نشانه ها
- تب: عفونت مفصل زانو یا آبسه مفصل زانو
- درد شدید در هنگام صاف کردن مفصل زانو می تواند نشانه هایی از قفل کردن زانو باشد
- محدودیت در حرکت های مفصل : قفل شدن زانو می تواند باعث ایجاد مشکل در هنگام ایستادن بر روی پای آسیب دیده شود .
- مشاهده درد و ناراحتی در هنگام لمس مفصل زانو .
- در هنگام قفل شدن زانو، خم کردن مفصل فقط به یک مقدار ثابت و اغلب تا زاویه 45 درجه امکان پذیر است .
- باز کردن مفصل زانو در این حالت دچار مشکل می شود. افرادی که از مشکل قفل شدن زانو رنج می برند، در عمل نمی توانند پای خود را صاف نمایند. در این حالت معمولاً صاف کردن پا با کمک هر دو دست و با دقت زیاد توسط بیمار انجام می شود .
- شنیده شدن صدای سایش و مالش یکی از علائم و نشانه های قفل شدن زانو می باشد. در این حالت حرکت مفصل زانو به این دلیل درد ایجاد می کند که باعث ساییده شدن بخش های مختلف منیسک پاره شده و گیر افتاده در محل مفصل به یکدیگر می شود. صدای غیر عادی احساس شده در این حالت می تواند با درد شدید برای بیمار همراه باشد .
- علائم مربوط به رفلکس گیر افتادن مفصل را می توان در هنگام پارگی رباط صلیبی قدامی در فرد مشاهده کرد .
دلایل قفل شدن زانو
قفل شدن زانو در نتیجه گرفتگی مکانیکی حرکت های مفصل زانو ایجاد می شود. قفل شدن زانو می تواند باعث ایجاد درد شدید در هنگام ایجاد کشیدگی در مفصل زانو شود.
متلاشی شدن غضروف یا استخوان
غضروف یا استخوان متلاشی شده به صورت فیزیکی در داخل مفصل زانو گیر می افتد و می تواند باعث ایجاد زانوی قفل شده یا قفل شدن زانو شود .
پارگی منیسک باعث ایجاد محدودیت در کشیدن مفصل زانو می شود و یکی از دلایل اصلی قفل شدن زانو است .
شکستگی می تواند باعث ایجاد زانوی قفل شده شود .
عوارض ایجاد شده پس از انجام عمل جراحی می تواند باعث مشکل زانوی قفل شده یا قفل شدن زانو شود. گاهی اوقات بازسازی رباط صلیبی قدامی می تواند با وجود دستیابی به نتایج رضایت بخش پس از عمل جراحی باعث قفل شدن زانو شود .
استئو آرتریت می تواند یکی از عواملی باشد که باعث قفل شدن زانو و باعث ایجاد درد شدید برای بیمار به خاطر ایجاد محدودیت در حرکت مفصل، شود. آرتروز و فرآیند طبیعی افزایش سن می تواند باعث افزایش ریسک و خطر قفل شدن زانو شود . با گذشت زمان، غضروف اطراف استخوان ها در زانو از بین رفته و به تدریج تجزیه می شود. به این ترتیب فرد به مشکلات زانو دچار می گردد .
این آسیب دیدگی می تواند دلیل ایجاد ناپایداری زانو و خالی کردن زانو شود.در این حالت بیمار با درد شدید در زمان حرکت زانو و قرار گرفتن وزن بدن بر روی پاها، مواجه می شود .
- بخش های متلاشی و رها شده در مفصل
این مشکل می تواند باعث ایجاد زانوی قفل شده یا قفل شدن زانو شود. در این حالت درد شدید به خاطر گیر افتادن بخش های جدا شده بافت است و درد بیمار ارتباطی با وضعیت غضروف ها ندارد .
التهاب می تواند باعث ورم کردن مفصل زانو شود. ورم مفصل زانو می تواند باعث ایجاد محدودیت در حرکت های زانو شده و درد، اسپاسم عضله و قفل شدن زانو برای بیمار به همراه داشته باشد .
در رفتن استخوان کشکک می تواند باعث ایجاد محدودیت برای حرکت های مفصل زانو و درد شدید برای بیمار شود. در نتیجه این شرایط زانوی بیمار قفل می شود .
- پارگی پلیکا در قسمت میانی استخوان کشکک
در این حالت التهاب غشای مفصل زانو می تواند باعث ایجاد آسیب مکانیکی به ناحیه پلیکا در داخل مفصل شده و در نتیجه این شرایط، بیمار با درد شدید و ایجاد محدودیت در دامنه حرکتی مفصل و در نهایت قفل شدن زانو مواجه می شود .
استئوکندریت دیسکان شرایطی است که در آن غضروف مفصل زانو بطور کامل از بین می رود و این شرایط باعث می شود تکه هایی از استخوان جدا شده و در محل مفصل رها شوند. این شرایط می تواند باعث محدودیت در حرکت های مفصل و ایجاد درد شدید برای بیمار به همراه علائم مربوط به قفل شدن زانو شود .
پاتو فیزیولوژی زانوی قفل شده
مفاصل زانو از بخش های زیر تشکیل شده است :
- غضروف ها: منیسک میانی و طرفی
- رباط ها: رباط های صلیبی قدامی و خلفی
- غشای سینویال
- استخوان ها: قسمت انتهایی استخوان فمور و بخش ابتدایی استخوان تیبیا
فقل شدن زانو شرایطی است که می تواند در نتیجه التهاب غشای سینویال، وارد شدن آسیب به غضروف، پارگی رباط، یا شکستگی پاتلا، تیبیا، یا فیبولا ایجاد شود. مفصل زانو یک مفصل متراکم است و به همین خاطر فضای داخل آن محدود و ناچیز است . وارد شدن ضربه، آسیب دیدگی و بیماری می تواند هماتوم، ورم مخاطی یا التهاب غشای سینویال در داخل مفصل ایجاد کرده و به این ترتیب فضای مفصل را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه این شرایط، دامنه حرکتی مفصل زانو محدود می شود. خم و راست کردن مفصل زانو بستگی به هماهنگی منیسک طرفی و میانی و نیز پایداری رباط قدامی و خلفی دارد. مفصل زانو در طول فرآیند خم و راست شدن، نیاز به افقی شدن یا اریب شدن وضعیت منیسک ها دارد. به هر حال، پارگی منیسک یا رها شدن قطعه های استخوانی و غضروفی در داخل مفصل می تواند در وضعیت قرارگیری غضروف ها در هنگام باز شدن مفصل زانو تاثیر داشته باشد .
مفصل زانو دارای دو عضو غضروفی به نام منیسک است. منیسک میانی در داخل مفصل زانو قرار گرفته و منیسک طرفی خارج مفصل زانو قرار دارد. هر دو این منیسک ها بین استخوان فمور و تیبیا قرار دارند. به هر حال، پارگی مینیسک زانو می تواند باعث شود بخش های بزرگی از منیسک پاره شده در داخل مفصل زانو قرار گرفته و عملکرد مفصل را با مشکل مواجه کنند. در این حالت بخش های جدا شده می توانند فرآیند باز شدن مفصل زانو را تحت تاثیر خود قرار داده و باعث قفل شدن زانو شوند .
عدم قرار گیری مناسب عضلات و استخوان ها به خاطر کشیدگی عضله یا یک آسیب دیدگی نیز می تواند باعث قفل شدن زانو شود. در هر کدام از این شرایط، زانو ممکن است سفت شده یا در اصطلاح یخ بزند. این شرایط با درد شدید برای بیمار همراه است. برای درمان قفل کردن زانو یا قفل شدن زانو، مهم است که دلیل ایجاد این شرایط در ابتدا تشخیص داده شود .
تشخیص
آزمایش خون : در هنگام آزمایش خون مسائل زیر مورد توجه قرار می گیرند :
- شمارش سلول های سفید خون: افزایش مقدار سلول های سفید خون می تواند نشانه ای از عفونت مفصل زانو باشد .
- فاکتور روماتوئید در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید افزایش پیدا می کند .
- نسبت بالای رسوب گلبول قرمز در افراد مبتلا به آرتروز التهابی مشاهده می شود .
- آرتریت روماتوئید یا لوپوس اریتماتوی سیستمیک
- بالا رفتن سطح اسید اوریک در خون می تواند نشان دهنده ابتلای فرد به نقرس باشد .
بررسی مایع مفصلی: این مایع از نظر سطح سلول های قرمز خون در حالت خون ریزی مفصل زانو بررسی می شود. همچنین در این حالت مقدار سلول های سفید خون برای تشخیص عفونت مورد توجه قرار می گیرد و سلول های غضروفی (که در موارد ابتلا به استئو آرتریت وجود دارند) و کریستال های اسید اوریک (در بیماری نقرس) مورد بررسی قرار می گیرند .
عکس برداری رادیولوژی: عکس رادیولوژی می تواند به تشخیص ابتلا به آرتروز دژنراتیو (تخریب کننده) در مفصل زانو که می تواند باعث ایجاد محدودیت در حرکت زانو و قفل شدن آن شود، کمک موثر نماید .
اسکن ام آر آی(MRI) : این نوع اسکن می تواند در تشخیص ایجاد مشکلات زیر که نقش موثر در قفل شدن زانو دارد، موثر باشد :
- پارگی منیسک،شکستگی یا در رفتن رباط صلیبی،شکستگی یا در رفتن استخوان کشکک، شکستگی تیبیا یا فیبولا در محل مفصل زانو
روش های درمان
روش های درمان قفل شدن زانو به شرح زیر هستند :
- مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئید(NSAIDs) می تواند به منظور درمان التهاب، درد و تب همراه با قفل شدن زانو برای بیمار توسط پزشک تجویز شود .
- داروهای ریلکس کننده عضلات معمولاً برای کاهش درد زانو، بهبود سفتی آن و شل کردن عضلات زانو استفاده می شود .
- گرما و سرما درمانی
- فیزیوتراپی برای درمان زانوی قفل شده از تمرین های حرکتی، کششی، ماساژ و دستکاری مفصل زانو استفاده می کند .
- عمل جراحی زانوی قفل شده می تواند شامل موارد زیر باشد :
1. خارج کردن بخش های رها شده در مفصل زانو که باعث گرفتگی و قفل شدن آن شده است. در این حالت غضروف پاره شدن از مفصل خارج می شود و به این ترتیب دیگر نمی تواند اختلالی برای حرکت های مفصل ایجاد نماید .
2. عمل جراحی منیسکتومی برای خارج کردن تمام بخش های منیسک پاره شده که باعث ایجاد مشکل قفل شدن زانو شده استفاده می شود .
3. ترمیم منیسک را می توان به منظور ترمیم غضروف پاره شده مفصل که باعث ایجاد مشکل قفل شدن زانو می شود، به صورت سرپایی بر روی بیمار انجام داد .
4. پیوند منیسک
5. تعویض مفصل زانو
-