• تاریخ درج : ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶
• تعداد بازدید: 9143
• نویسنده : دکتر محسن مردانی

استئوکندریت دیسکان زانو (Osteochondritis Dissecan )

استئوکندریت دیسکان یکی از بیماری های زانو است که می تواند موجب درد و لنگش مفصل شود. این بیماری معمولأ کندیل های استخوان ران را گرفتار می کند. کندیل های ران دو برجستگی گرد در پایین ترین قسمت استخوان ران هستند که از غضروف پوشیده شده و با استخوان درشت نی، مفصل زانو را می سازند. در بیماری استئوکندریت دیسکان قسمتی از استخوان زیر غضروفی یکی از کندیل های استخوان ران به علت نرسیدن خون کافی به آن می میرد. این ضایعه استخوانی بیشتر (در 85 درصد موارد) در کندیل داخلی استخوان ران (نزدیکتر به زانوی مقابل) ایجاد می شود.

استئوکندریت دیسکان بیماری نادری است که در دو سوم موارد مفصل زانو را گرفتار می کند. این بیماری گاهی اوقات در سطح بالایی استخوان تالوس مفصل مچ پا و گاهی اوقات نیز در سطح مفصلی کاپیتلوم آرنج دیده می شود. بیماری در 30-20 درصد موارد دو طرفه است.

 

علل ایجاد استئوکندریت دیسکان زانو

این بیماری بیشتر در افراد جوانی که ورزش های سخت و رقابتی انجام می دهند و یا در افراد میانسال دیده شود. استئوکندریت دیسکان در جنس مرد شایع تر است. بیماری به علت اختلال در خونرسانی قسمتی از استخوان که درست زیر غضروف مفصلی واقع شده ایجاد می گردد ولی علت این اختلال خونرسانی به درستی مشخص نیست.

ممکن است عواملی مانند ژنتیک، اختلال خونرسانی، مشکلات متابولیکی، ضربات مکرر به زانو، شلی لیگامانی، انحراف محور زانو بصورت ژنو وارم یا ژنو والگوم، آسیب های منیسک و تغییرات بیومکانیک در زانو بتوانند زمینه را برای ایجاد این بیماری مساعد کنند .

به دنبال مرگ استخوان، غضروف روی آن هم از بین می رود و سطح کندیل استخوان ران در ناحیه گرفتار شده ناهموار می شود. این پدیده در حین خم و راست شدن زانو وقتی سطح آسیب دیده از روی سطح غضروفی پلاتوی تیبیا عبور می کند باعث ایجاد صدا و یک حالت خشکی و گرفتگی در زانو می شود. بعد از مدتی ممکن است استخوان مرده اتصالش را با بقیه کندیل ران از دست داده و بصورت یک قطعه آزاد به درون مفصل زانو بیفتد. این قطعه آزاد Loose body  ممکن است در درون مفصل گیر کرده و موجب قفل شدن زانو Locking شود. مراحل بیماری کلأ به چهار مرحله یا گرید (Grade) تقسیم می شود. استئوکندریت دیسکان شایع ترین علت قطعات آزاد و لوز در زانوی جوانان است .

 

علائم استئوکندریت دیسکان زانو

علائم این بیماری در بسیاری اوقات کم و مبهم است و به همین خاطر معمولأ دیر تشخیص داده می شود. در بسیاری موارد تنها مشکل بیمار کاهش مختصری در دامنه حرکات زانو است. درد و التهاب، ایجاد لنگش، ضخیم شدن غشاء سینوویال در موارد پیشرفته، تجمع مایع مفصلی، احتمال قفل شدگی در حرکت مفصل و ضعف و آتروفی عضلانی از دیگر نشانه های بیماری استئوکندریت دیسکان است.

 تشخیص

پزشک معالج بعد از صحبت با بیمار راجع به علائم بیماری و پس از معاینه زانو از روش های تصویربرداری برای تشخیص قطعی استفاده می کند. در معاینه بیمار معمولأ افزایش مایع مفصلی زانو دیده می شود. همچنین بیمار در موقع راه رفتن بیشتر تمایل دارد تا پای خود را به خارج بچرخاند. پزشک با خم کردن زانو بطور کامل می تواند محل آسیب دیده را با انگشت فشار دهد که با اینکار درد زانو بیشتر می شود.

بیماری استئوکندریت دیسکان در رادیوگرافی ساده زانو بصورت یک محدوده سفید رنگ در استخوان زیر غضروفی دیده می شود. از اسکن رادیوایزوتوپ هم در تشخیص این بیماری استفاده می شود ولی تشخیص قطعی این بیماری با استفاده از ام آر آی است .

سیاه شدن قسمتی از استخوان در سطح مفصلی دیده می شود که از علائم رادیولوژیک استئوکندریت دیسکان است

نمونه ای از بیماری در مراحل پیشرفته که در آن قطعه استخوانی از سطح مفصلی کنده شده است

 

در تصاویر بالا، قسمتی از سطح مفصلی کندیل داخلی استخوان ران از کندیل جدا شده ولی جابجا نشده است. علت این عدم جابجایی اتصال غضروف روی قطعه با غضروف سالم مجاور است.

  در تصویر ام آر آی بالا، تغییر رنگ قسمتی از استخوان به علت استئوکندریت دیسکان دیده می شود

 

درمان

درمان شامل موارد زیر است:

- بی حرکتی

- جراحی

۱-بیرون آوردن قطعه مورد نظر

۲-ثابت کردن قطعه شکسته.در درگیری مفصل زانو درمورد یک قطعه بزرگ عمل ثابت کردن قطعه انجام می‌شود. چنین عملی از ایجاد آرتروز زودهنگام مفصل زانو جلوگیری می‌کند.

 

-